بعد از دو ماه اعتراضات مردمی استانهای مرکزی و جنوبی عراق و کشته شدن بیش از ٤٠٠ شهروند و زخمی شدن بیش از ٢٠ هزار نفر عراقی بدست نیروهای امنیتی و نظامی حکومت عراق، سرانجام عادل عبدالمهدی، نخستوزیر عراق مجبور به استعفا شد. بیشک بر همگان روشن است که فساد حاکم بر عراق تنها ناشی از صدارت عادل عبدالمهدی نبوده که با استعفای او نیز مشکلات حل شود، بلکه این امر ناشی از قریب به ١٧ سال عدم حاکمیت قانون، مداخله کشورهای بیگانه در امور عراق، انتقامجوییهای عشیرهای و مذهبی و حاکمیت باندهای مافیایی بر عراق میباشد، امری که بیشک در شعارهای معترضین عراقی به روشنی نمود مییابد. در این میان اغتشاش و آشوب در مرکز و جنوب عراق نیز بر وضعیت اقلیم کوردستان که در راستای تحقق حکومت قانون و یک عراق فدرال و دموکراتیک بها و هزینهی سنگینی نیز پرداخت کرده، گران تمام شده و بر اوضاع اقتصادی و سیاسی این بخش از کوردستان مستقیما تاثیر نهاده است. امری که موجب شده سیاستمدارن کورد در این بخش از کوردستان با حساسیت ویژه و ریزبینی تمام، به پیگیری اوضاع عراق بپردازند. همچنین این اوضاع موجب دلنگرانی شدید کنشگران کورد در سایر بخشهای کوردستان در مورد آیندهی اقلیم کوردستان و وقایع پیش روی آن شده، چرا که همه کوردها دستاوردهای اقلیم کوردستان را از آن خود و آنرا موتور محرکه خواستها و رویاهای خود میدانند و میبینند، به همین خاطر نسبت به هرگونه تحول در آن حساس هستند.
در همین رابطه آژانس (باسنیوز) مصاحبهای با “کاوه آهنگری”، از فعالین سیاسی شناخته شده در شرق کوردستان انجام دادە است تا دیدی گستردهتری نسبت به تحولات عراق و اقلیم کوردستان داشته باشیم.
(باس نیوز) با استعفای عادل عبدالمهدی چه سناریوهایی پیش روی عراق خواهد بود؟
کاوه آهنگری: قبل از هر چیزی لازم است اشارهای به علت استعفای عادل عبدالمهدی بکنم و آن اینکه ایشان و بسیاری از سلف ایشان و مقامات عراقی، در واقع دست نشاندهی عوامل دیگری همچون جمهوری اسلامی هستند. به همین دلیل هم معترضین عراقی به درستی اشاره به این موضوع کرده و ضمن اینکه خواهان استعفای مقامات دستنشاندەی جمهوری اسلامی ایران در عراق هستند، خواهان پایان دادن به چنین دخالتهایی از سوی کشورهای دیگر بویژه همسایگانشان در امور داخلی عراقاند. اما در مورد سناریوهای پیش رو، به نظر من مردم عراق به طور عموم و جوانان آن کشور بویژه، یا به اهداف خود خواهند رسید که همانا استقلال سیاسی عراق و کوتاه کردن دست کشورهای دیگر بویژه جمهوری اسلامی ایران است و به سوی یک انتخابات مستقل و دمکراتیک خواهند رفت و نمایندگان واقعی خود را مسئولیتپذیر و جوابگو خواهند کرد و یا اینکه با وجود متاسفانه تحمیل هزینه بسیار زیاد به مردم از سوی نیروهای سرگوبگر و ملیشیای متعلق به رژیم حاکم بر ایران، تداخلات و اعمال نفوذ مستقیم کشورهای دیگر این کشور را بیش از پیش به سوی بینظمی و آشوب خواهد کشاند. در این صورت هم، به باور من امید به ماندن کشوری به نام عراق غیرممکن خواهد بود و اگر یکی یا دو نخستوزیر دیگر هم بر کرسی بنشینند، نهایتا شیرازه این مملکت از هم خواهد پاشید.
(باسنیوز): آیا وضع موجود و برکناری نخستوزیری، به نفع اقلیم کوردستان تمام میشود؟
کاوه آهنگری: همچنانکه که عرض کردم این وضعیت ماحصل تداخل و نفوذ مستقیم کشورهای دیگر در امور داخلی عراق بویژه از سوی جمهوری اسلامی است. پس اقلیم کوردستان هم در عراق نفع چندانی از وضعیت موجود نخواهند برد آنهم به دو دلیل: یکی اینکه قدرتهای مداخلهجو در اقلیم کوردستان هم نفوذ دارند و یا به دلیل بینظمی و عدم اقتدار حکومت قانون، بر میزان نفوذ و یا فشار آوردنشان بر کوردستان خواهند افزود. از سویی دیگر بدلیل اینکه کوردها در عراق هنوز فاقد یک گفتمان و اتحاد سیاسی واحد و تعریف شده هستند، توانایی روبروشدن با سناریوهای کنترل از راه دور را نخواهند داشت. به تعبیری دیگر وضعیت فعلی اگرچه برای همه بد است، اما اگر کوردها به یک گفتمان واحد سیاسی و تشکیلات متحد برسند، میشود گفت که ضریب زیان کمتر و بهرهبرداری از وقایع و حوادث مترقبه به نفع کوردها بیشتر خواهد شد.
(باسنیوز): با این اوضاع و احوال، پیشبینی شما در مورد جایگاه آیندهی کوردها در عراق چیست؟
کاوه آهنگری: همه چیز به استقلال این کشور بستگی دارد. اگر عراقیها بتوانند کشورشان را از چنگ دیگران بویژه جمهوری اسلامی نجات بدهند و به یک ثبات سیاسی متعارف با حفظ استقلال و سروری سیاسی لازمه برسند، اقلیم کوردستان هم در چارچوب همین قانون اساسی تصویب شده وضعیت بهتری نسبت به الان خواهند داشت. اما بدلیل فقدان حکومت قانون وعدم اجرای قانون اساسی تصویب شده، منافع مداخلهجویان بر حاکمیت قانون چربیده و در چنین حالتی کوردستان نگرانی و فشار بیشتری را تحمل خواهد.
(باسنیوز): کوردها برای تثبیت موقعیت خود و احقاق حقوقشان چه کارتهایی در دست دارند و چه باید بکنند؟
کاوه آهنگری: کوردها دو را ه بیشتر در پیش رو ندارند، اگرچه دو مسیر کاملا متفاوت از هم به شمار میآید ولی به نوعی میتوان گفت که مکمل همدیگرند. یکی اینکه تلاش کنند که ثبات به عراق برگردد و از طریق یارگیریهای لازم جهت بازگرداندن استقلال به عراق، در میان گروههای سیاسی فعال در صحنه، راه را برای حاکمیت قانون با در نظرگرفتن مزایای قانونی برای کوردستان، هموار کنند. البته که این، راه آسانی نیست اما ظاهرا بخت یار عراقیهاست و دو رژیم حاکم بر ایران و ترکیه در حال حاضر در یک بحران مشروعیت در جهان بسر میبرند و به نوعی میتوان گفت که مردم عراق، از پشتیبانی جهانی نسبتا خوبی برخوردارند. همچنین فشارهای بینالمللی بر جمهوری اسلامی بویژه پکیج تحریمهای آمریکا و اتحادیه اروپا توانسته که جمهوری اسلامی را با مشکلات عدیدهی داخلی و بینالمللی روبرو بکند. به سخنی دیگر جمهوری اسلامی روز به روز بیش از پیش ضعیفتر گشته و گرفتار مشکلات داخلی میشود. پس نقطه مثبت این موضوع، بحرانهای پیش روی جمهوری اسلامی بعنوان یکی از فاکتوریهای عدم ثبات در عراق است. از سویی دیگر میتوان به آینده کوردستان جدای از عراق بعنوان راهکار دوم اشاره کرد و آن اینکه اگر عراق نتواند بر مشکلات داخلی خود در حد قابل قبولی فایق آید، پس احتمال این میرود که از همگسیختگی و بینظمی موجود، عراق را بسوی تجزیه بکشاند و این میتواند یکی از سناریوهای پیشروی کوردها باشد. اما این احتمال هم بدون هزینه و درگیری برای کوردهای عراق نخواهد بود و سوالات بسیاری در رابطه با خود کوردها و توان و وضعیت سیاسی- گفتمانی و تشکیلاتی- نظامی آنها به همراه خواهد داشت.